Kalça Kireçlenmesi ( Koksartroz)

Kalça Kireçlenmesi (Koksartroz)

Kalça Kireçlenmesi (Koksartroz)

Kalça eklemlerin degeneratif değişikliklerle aşınması ve eskimesine denir.

Genelde erişkinlerde kalça ekleminin kıkırdağının aşınması ve bozulması sonucu eklemde ağrı, hareket kısıtlılığı ve deformite ile karakterize bir eklem hastalığıdır.

Koksartroz 2 guruba ayrılır.

  1. Primer(idiopatik) koksartroz tüm koksartrozların yaklaşık %25 ini oluşturur.Eklemde önceden geçirilmiş bir hastalık ve eklemin normal anatomik ilişkisini bozan bir durum olmaksızın,yaşlanma yıpranma ve aşınma sonucu ortaya çıkar ve gerçek neden henüz tam olarak bilinmez .Genelde 40 yaşından sonra kadınlarda daha sık olarak görülür ve aynı anda çeşitli eklemlerde olabilir.
  2. Sekonder koksartroz olguların yaklaşık %75 ini oluşturur kalça ekleminin anatomisinde mevcut bir bozukluk sonucu veya eklem kıkırdağını bozan lokal ve sistemik hastalıklar sonucu ortaya çıkar.Daha erken yaşta ortaya çıkar ve genelde monoartikülerdir.

Günlük yaşam aktivitelerinde en fazla hareketin gerektiği aksiyon ayakkabı bağlarken ve çorap giyerken yapılanıdır.

Eklem anatomisinde meydana gelebilecek en küçük bir bozukluk vücut ağırlığının eklem yüzeyine eşit dağılımını bozar ve yük eklem yüzeyinin bir bölümüne daha fazla binerken diğer kısımlarına daha az biner.


  1. Yaş: Koksartroz sıklığı yaşın ilerlemesi ile doğru orantılıdır.Genellikle 40 yaşın üzerindeki hastalarda görülüren sık görülme yaşı 55-60 yaştır.
  2. Cinsiyet:Her iki cinste eşit oranda bulunmakla birlikte kadınlarda postmenopozal dönemde riskin arttığı tespit edilmiştir.
  3. Genetik faktörler:Hastalık bazı ırklarda seyrek bazılarında daha sık olarak görülür.Kellegrona göre genetik metabolik yapı sorumlu tutulmuştur.
  4. Vücut yapısı:Şişman ve kısa boylu kişilerde daha sık görülür.Yük fazlalığı sonucu eklemde travmatik etki artar ve normal kilolu olanlara göre şişmanlarda 2 kat daha fazla görülür.

Sekonder koksartroza neden olan durumlar şöyle sıralanabilir.


  1. Eklem yüzeylerinde uyumsuzluk: *Perthes hastalığı sonucu femur başında deformasyon gelişir.*Asetabulum kırıklarından sonra eklemde düzensizlik *Posttravmatik,idiopatik femur başı aseptik nekrozundan sonra femur başı normal yuvarlaklığının kaybeder.
  2. Eklem stabilite bozukluklarında,
  3. Ekleme gelen yüklenmelerin konsantrasyon bozukluklarında :
  4. Postural bozukluklar:
  5. Enflamasyonlu eklem hastalıkları:
  • Septik artrit
  • Tüberküloz artrit
  • Romatoid artrit
  • Ankilozan spondilit
  • Hemofilik artrit:Tekrarlayan eklem içi kanamalar sonucu hem eklem kıkırdağında hemde subkondral kemik yapısında bozulmalar olabilir.

Klinik belirti ve bulgular:

Hastalık belirtileri yaşamın 2.ve 3. on yılında ortaya çıkabileceği gibi genellikle orta ve ileri yaşlarda kendini göstermeye başlar.

Koksartrozdaki klinik bulgular ağrı hareket kısıtlılığı deformite ve topallamadır.

A.Ağrı: Kas spazmı başlıca ağrı nedenidir.Başlangıçta ilk ayağa kalkışta ve ilk adımda degenere eklem yüzlerine yük binince ağrı olur kişi adım atamaz çok ağrılı olur. Ağrı başlangıçta dizin yukarı ve medial yüzüne yayılır. Zamanla ağrının devamlı ve şiddetli olmasına neden olur. Kalça hareketleri fibröz ankiloz dolayısıyla ileri derecede azalınca ağrıda azalır.   Ağrı hastalığın başlangıcında hafiftir uzun süre yürümekle ve ayakta durmakla başlar istirahat ile geçer.Ağrı hareketle ve yürümekle ,soğuk ve nemli havalarda artar.Dinlenme ve sıcak ağrıyı azaltır.

B.Hareket kısıtlılığı:Kalça bölgesi kas spazmı nedeni ile abduksiyon extansiyon kısıtlıdır. Hareketlerin kısıtlanması ile giderek hasta tuvalete oturma ayakkabı ve çoraplarını giyme gibi günlük aktivitelerini yapamaz hale gelir.

C.Deformite:Kalçada zamanla flexion adduksiyon ve dışa rotasyon deformitesi gelilşir.

D.Topallama:Başlangıçta kalça ekleminde adduktor kas spazmına bağlı olarak antaljik topallama olur. Hasta gittikçe kısalan bir mesafeyi yürüdükten sonra dinlenmek zorunda kalır.


Radyolojik bulgular:Teşhise yardımcı en iyi laboratuar yöntemi direkt radyografilerdir.%60 bilateral bulunduğundan iki kalça birden incelenmelidir.

*Eklem mesafesi daralması: *Subkondral skleroz: *Kistler:


Tedavinin ana amaçları:

  1. Ağrıyı azaltmak
  2. Hareketleri artırmak
  3. Sakatlığı azaltmak
  4. Hastalığın ilerlemesini kontrol altına almaktır.

40 yaşın üzerinde özellikle kadınlarda aşırı kilo alma önlenebilir.


Klinik ve radyolojik bulguları hafif olan olgularda önce konservatif tedavi uygulanır.

  1. İstirahat:Hastaya dinlenmesi daha az ayakta kalması çok yol yürümemesi,ayakta durarak çalışıyorsa meslek değiştirmesi öğütlenir. Baston ve koltuk değnekleri kullanmak suretiyle kalça ekleminin yüklenmesiazaltılabilir.
  2. Medikal tedavi:Analjezik antienflamatuar ilaçlarla birlikte çizgili kas gevşeticileri kullanılır.Bu ilaçları kesin tedavi edici etkileri yoktur,semptomları sadece bir süre gerilemesini sağlarlar.
  3. Fizik tedavi:Sıcak uygulaması,alçak ve orta frekanslı elektrik akımları,egzersizler ,traksiyon,masaj,kaplıca banyoları koksartrozlu hastaların ağrılarını giderebileceği gibihareket kısıtlanmasınıda önleyebilir.

Konservatif tedavi yöntemlerinin başarısız kaldığı klinik ve radyolojik bulguların şiddetli olduğu olgularda bu tedavide ısrar etmemek gerekir.Çünkü kalça eklemi artrozu ağrı hareket kısıtlanması ve deformiteler nedeni ile ileri derecede sakatlığa neden olan ilerleyici bir hastalıktır.     


Total kalça arthroplastisinin yaygın olarak kabulü ile birlikte bu procedürlerin bir çoğu demode olmuştur.Alışılmadık durumlarda nadir olarak uygulanabilir.

B.Total endoprotezler:Koksartrozun çok ilerlemiş olduğu ve daha önceki yöntemlerle bir sonuç alınamayan olgularda ,kalça ekleminin her iki komponenti değiştirilerek yeniden bir eklem yapılır.Total endoprotez ameliyatlarından sonra koksartrozun üç önemli klinik belirtisi olan ağrı,hareket kısıtlılığı ve deformite ortadan kaldırılır.

Hasta ameliyattan 12 saat sonra ayağa kaldırılıp yürütülmeye başlanabilir,