Diz Kireçlenmesi Protez Dışı Tedaviler

Tam tedavi ve iyileştirme söz konusu olmamakla birlikte, hastanın ağrısını geçirmek, hareket kabiliyetini arttırmak ve özürlülük durumunu minimale getirmek için çok şey yapılabilir.

Tedavinin ana hatları şu şekilde özetlenebilir:

Tıbbi tedaviye başlamadan önce hastayı hastalığı hakkında bilgilendirmek uzun zaman alacak bu süreç hakkında   eğitim, basit fiziksel modaliteler, yaşam tarzı modifikasyonları ile başlanmalıdır.

Eklem  ağrısı ve aşırı yüklenme sorununu; kilo verme, baston kullanma, yük absorbe edici tabanlık ve topukluk kullanımı ile başlanır.

Etkilenmiş dizin fonksiyonunu, eklem açıklığını sağlayarak, kas gücünü ve stabiliteyi artırarak ve anormal biyomekaniği düzeltmek.

Genel aktivite düzeyini arttırmak ve orta dereceli, düzenli bir egzersiz programı yapmak.

Ağrının giderilmesi için; basit ağrı kesiciler ve jel, krem şeklinde lokal uygulamaların aralıklı kullanımını, NSAİ, eklem içi enjeksyon tedavileri ve diğer ajanları, eklemdeki akut alevlenme dönemlerinde uygulanabilir.

Günlük aktivitelerde uzun süre ayakta durulması gereken hallerden kaçınılması, uzun süreli koşular, sürekli sıçramaların yapılmaması, gün akışı içinde kısa süreli isitirahatlerin alışkanlık haline getirilmesi,

Şişmanlık, gonartrozun neden olduğu hem de olayları hızlandırdığı için hastaların zayıflaması önerilmelidir. 

Fizik Uygulamalar 
gonartroz tedavisinde başta sıcak ve soğuk uygulamalar olmak üzere değişik fizik uygulamalar olasıdır. Sıcak uygulama sağladığı analjezi, kas spazmının çözülmesi ve eklem hareketini arttırması ile yakınmalarda bir düzelme sağlamasına karşın, hastalığın ilerleyişini durdurması veya geriletmesi söz konusu değildir. Sıcak uygulama, yüzeyel veya derin şekilde yapılabilr.

Soğuk uygulama, vazokonstrüktif etkisinden dolayı özelikle akut yaralanmalarda ve hemartrozda çok yararlıdır. Gonartrozlu hastaların genelde dizlerinin üşüdüğünden, yada dizlerinin ısıtamamaktan şikayet ettikleri bilinir. Buna rağmen çoğunda buz kompres, sıcak uygulamalara oranla daha iyi tolere edilir; ek olarak soğuk uygulama ağrıyı daha çok azaltır.    

Egzersiz

Adale zayıflığı dizdeki yakınmaları arttırdığı bilinmektedir. Ancak, hastaya bir egzersiz programı vermeden önce patelo-femoral eklemin durumunu açıklığa kavuşturmak gerekir. Patello-femoral ağrı sendromunun veya patello-femoral eklem artrozunun tabloya eşlik ettiği durumlarda, ekstansör mekanizmanın kuvvetlendirilmesi terminal ekstansiyon egzersizleri şeklinde 0-30 derece hareket arkı içinde yapılmalıdır. 

Gereken hallerde dize gelen yükü azaltmak için, sağlam tarafta bir baston veya koltuk değneği kullanılması yararlıdır.    

İlaç Tedavisi

Gonartroz tedavisinde kullanılan ilaçları NSAİ ve kortikosteroidler olarak iki ana grupta toplamak mümkündür. Sistemik etkilerinin daha az olması nedeniyle, özellikle başlangıç aşamalarında NSAİ ilaçların yüzeyel krem formları tercih edilmelidir. Konservatif tedavide eğer hasta ile iyi kooperasyon kurulursa, başlangıç safhasında terminal ekstansiyon egzersizleri ağırlıklı bir çalışma programı, topikal olarak NSAİ ilaç kullanımı ve buz kompres uygulaması şeklinde kombine bir tedavi programı yakınmaların geçirilmesinde çok etkilidir.

Kortikosteroidlerin intra-artiküler kullanımı, dizlerin tutulumun ön planda olduğu romatoid artritli hastalarda dah sık endikasyon bulur. Osteroartritli dizlerde kortikosteroid kullanımından mümkün olduğunca kaçınmak gerekir. Enflamasyon olan bir eklem, steroid enjeksiyonundan mutlaka fayda görecektir, ancak potansiyel risklerin büyüklüğü ve ağırlığı nedeniyle, OA’li bir dizde mevcut enflamasyonu geçirmek için, biraz daha uzun bir tedavi süresine ihtiyaç duyulsa bile, diğer yöntemler tercih edilmelidir.

Eklem kıkırdağının zaten hemen tamamen tahrip olduğu yaşlı hastaların ileri GA’larında, eğer ameliyat değişik nedenlerden ötürü gündeme gelmiyorsa, eklem içi steroid enjeksiyonu denenebilir. Bir kez enjeksiyon sonrası bir düzelme sağlanamıyorsa veya elde edilen düzelme çok kısa süreli ise artık tekrarlayan enjeksiyonlar için endikasyon yoktur.

Son yıllarda tartışmaların üzerinde yoğunlaştığı Hyalüronik asit ( HA ) ve trombositten zengin plazma (PRP) uygulamasıdır. Her ikiside eklemin daha iyi lubrikasyonunu sağladığı, sinovyal sıvının vizkozitesini arttırdığı, enflamasyonu azalttığı, kıkırdak matriksinin rejenerasyonuna katkıda bulunduğu ve endojen HA sentezini uyardığı bir çok araştırmacı tarafından öne sürülmektedir. Ancak her iki yöntemde hastalığı tamamen bitireceği veya her hasta için uygulanacağı anlamına gelmemelidir. Her iki yönteminde zararı olmamakla birlikte ekonomik beklenti yada kaygılardan dolayı aşırı kullanılmaktadır.  


Gonartrozun Artroskopik Tedavisi :

Artroskopik cerrahi tekniklerde kaydedilen ilerlemelere ve enstrümanlarda sağlanan gelişmelere bağlı olarak, artroskopi seçilmiş vakalarda yapılabilen önemli ve riskleri daha az olan bir tedavi yöntemidir.

Gonartroz tedavisinde artroskopi endikasyonlarını üç başlık altında toplamak mümkündür :

Gonartroz tedavisinde artroskopi endikasyonları  Eklem içi patolojinin tanımlanması ve tedavi planlaması   Meniskus yırtığı, eklem faresi, sıkışma sonucu ağrıya yol açan osteofitler gibi spesifik eklem içi patolojilerin ortadan kaldırılmasıArtroskopik eklem debridmanı ve / veya abrazyon artroplastisi gibi yöntemlerle hastaya daha ciddi bir cerrahi girişim öncesi ( osteotomi, total veya unikondiler diz protezi gibi ) zaman kazandırma.

En basit işlem, eklemi mekanik irrigasyonundur. Bu işlem ile eklemde sinovite yol açan debris ve degradatif enzimlerin eklemden uzaklaştırılması sağlanır.  Eklem lavajı ile osteoartrozun derecesine bağlı olmak üzere hastaların çoğunluğunda birkaç aydan birkaç yıla uzanan bir dönem için, ağrı açısından rahatlık sağlanabilir.   

Artroskopi işlemi ileri gonartrozlu dizlerde şikayeti geçirmediği gibi kullanılan aletlerin vereceği hasara bağlı şikayetleri arttırmabileceği unutulmamalıdır.